You are here
Our Research > Current Research Projects
Corpas na Gaeilge Labhartha
Back
Focail Ghiorraithe
Eisceacht: ná úsáid a' le do thoil mar uaireanta ní bhíonn sé soiléir an "an" nó "ag" atá i gceist.
| (an baile) s'againne |
seo |
| b'fhéidir |
ba |
| d'athair, d'uncail &rl. |
do |
| 'dé (mar) |
caidé |
| ded' |
do |
| dod' |
do |
| led' |
do |
| m'athair, m'uncail &rl. |
mo |
| 'sé, 'sí, 'siad |
is |
| 'sea |
is |
| 'séard |
is |
| 'tá, 'tánn |
atá |
| théis |
tar éis |
Back to top
Nathanna Cumarsáide (Communicators)
| an dtuigeann tú? |
| anyway(s) |
| aye |
| but |
| bydad |
| cos |
| fair play (dhuit) |
| hey |
| I know |
| I mean |
| I suppose |
| just |
| like |
| lovely |
| mar a déarfá |
| now |
| OK |
| since |
| so |
| tá a fhios agat |
| well |
| yeah |
| you know |
Back to top
Sos Líonta (Filled Pause)
| áá |
| ah |
| aha |
eh
|
| em |
| eheh |
| ehm |
| hm |
| mhm |
| mm |
| oh |
| óó |
| uh |
| uhoh |
| uhuh |
| um |
| úú |
Back to top
Focail Canúnach
| acub, leob, -b, &rl. |
acu, leo &rl. |
C |
| age |
ag |
M |
| acubsan |
acusan |
C |
| ana-(mhór), (go) hana-(mhór) |
an-, han- |
M |
| ansan |
ansin |
M |
| anso |
anseo |
M |
| ansúd |
ansiúd |
M |
| aríst |
arís |
C |
| bomaite |
nóiméad |
U |
| caidé |
cad é |
U |
| cha/chan |
ní |
U |
| char |
níor |
U |
| chuile |
gach uile |
C |
| daofa, leofa |
dóibh, leo |
U |
| domh |
dom |
U |
| éanacha &rl. |
éin &rl. |
C |
| éicint |
éigin |
C |
| fá |
faoi |
U |
| fadúda |
fá dtaobh de |
U |
| fataí |
prátaí |
C |
| fé |
faoi |
M |
| fhéin |
féin |
all |
| féinig |
féin |
M |
| inniubh |
inniú |
M |
| inteach(t) |
éigin |
U |
| léithe |
léi |
C |
| leothu |
leo |
|
| mada |
madra |
C |
| muidinne |
muidne |
U |
| na haon ní |
(n)gach aon ní |
M |
| na héinne |
(n)gach éinne |
M |
| san |
sin |
M |
| seod |
seo |
C |
| seo'd |
seo úd (?) |
|
| so |
seo |
M |
| thar n-ais |
ar ais |
M |
| tig |
teach |
M |
| tigh |
teach |
M |
Back to top
Foirmeacha Táite na Briathra
Briathra Rialta - Céad Réimniú
Briathra Rialta - Céad Réimniú
Briathra Neamhrialta
Aimsir Láithreach (réamhchaighdeán)
(Teach Yourself Irish, Dillon & Ó Cróinín, 1961:31)
Aimsir Láithreach
(réamhchaighdeán)
TYI (Dillon &Ó Cróinín, 1961:31)
| |
|
Iarmhír |
Dún |
Buail |
| Ua. |
1 |
-(a)im |
dúnaim |
buailim |
| |
2 |
-ir |
dúnair /
dúnann tú |
buailir |
| |
3 |
-(e)ann |
dúnann sé/sí |
buaileann sé/sí |
| Iol. |
1 |
-(a)imid |
dúnaimid |
buailimid |
| |
2 |
-(e)ann |
dúnann sibh |
buaileann sibh |
| |
3 |
-id |
dúnaid |
buailid |
| |
- |
|
|
|
Aimsir Chaite (réamhchaighdeán)
(Teach Yourself Irish, Dillon & Ó Cróinín, 1961:31)
| |
|
Iarmhír |
Dún |
Buail |
| Ua. |
1 |
-(e)as |
do dhúnas / dhún mé |
do bhuaileas |
| |
2 |
-is |
do dhúnais / dhún tú |
do bhuailis |
| |
3 |
- |
(do) dhún sé/sí |
(do) bhuail sé/sí |
| Iol. |
1 |
-(e)amar |
do dhúnamar |
do bhuaileamar |
| |
2 |
-(e)abhair |
do dhúnabhair /
(do) dhún sibh |
do bhuaileabhair /
(do) bhuail sibh |
| |
3 |
-(e)adar |
do dhúnadar / (do) dhún siad |
do bhuaileadar |
| |
- |
|
|
|
Aimsir Fháistineach (réamhchaighdeán)
(Teach Yourself Irish, Dillon & Ó Cróinín, 1961:57)
Aimsir Láithreach
(réamhchaighdeán)
TYI (Dillon &Ó Cróinín, 1961:31)
| |
|
Iarmhír |
Dún |
Buail |
| Ua. |
1 |
-(e)ad |
dúnfad /
dúnfaidh mé |
buailfead / buailfidh mé |
| |
2 |
-f(a)ir |
dúnfair /
dúnfaidh tú |
buailfir / buailfidh tú |
| |
3 |
-f(a)idh |
dúnfaidh sé/sí |
buailfidh sé/sí |
| Iol. |
1 |
-f(a)imíd -f(a)imid |
dúnfaimíd / dúnfaimid |
buailfimíd / buailfimid |
| |
2 |
-f(a)idh |
dúnfaidh sibh |
buailfidh sibh |
| |
3 |
-f(a)id |
dúnfaid / dúnfaidh siad |
buailfid / buailfidh siad |
| |
- |
|
|
|
Briathra Rialta - Dara Réimniú
Aimsir Fháistineach (réamhchaighdeán)
(Teach Yourself Irish, Dillon & Ó Cróinín, 1961:66)
Aimsir Láithreach
(réamhchaighdeán)
TYI (Dillon &Ó Cróinín, 1961:31)
| |
|
Iarmhír |
Dún |
Buail |
| Ua. |
1 |
-(e)ad |
osclód /
osclóidh mé |
imeod /
imeoidh mé |
| |
2 |
-f(a)ir |
osclóir /
osclóidh tú |
imeoir /
imeoidh tú |
| |
3 |
-f(a)idh |
osclóidh sé/sí |
imeoidh sé/sí |
| Iol. |
1 |
-f(a)imíd -f(a)imid |
osclóimíd / osclóimid |
imeoimíd / imeoimid |
| |
2 |
-f(a)idh |
osclóidh sibh |
imeoidh sibh |
| |
3 |
-f(a)id |
osclóid / osclóidh siad |
imeoid / imeoidh siad |
| |
- |
|
|
|
Briathra Neamhrialta
Bí - Aimsir Láithreach (réamhchaighdeán)
(Teach Yourself Irish, Dillon & Ó Cróinín, 1961:39)
| |
|
Dearfach |
Diúltach |
Ceisteach |
Ceisteach Diúltach |
| Ua. |
1 |
táim |
nílim |
an bhfuilim? |
ná fuilim? / nach bhfuilim? |
| |
2 |
táir, taoi, tánn |
nílir |
an bhfuilir? |
ná fuilir? / nach bhfuil tú? |
| |
3 |
tá sé/sí |
níl sé/sí |
an bhfuil sé/sí? |
ná fuil sé/sí? / nach bhfuil sé/sí? |
| Iol. |
1 |
táimid |
nílimid |
an bhfuilimid? |
ná fuilimid? / nach bhfuilimid? |
| |
2 |
tá sibh |
níl |
an bhfuil sibh? |
ná fuil sibh? / nach bhfuil sibh? |
| |
3 |
táid, táid siad |
nílid |
an bhfuilid? |
ná fuilid? / nach bhfuil siad? |
| |
- |
táthar |
níltear |
an bhfuiltear? |
ná fuiltear? / nach bhfuilim? |
Bí - Aimsir Chaite (réamhchaighdeán)
(Teach Yourself Irish, Dillon & Ó Cróinín, 1961:45)
| |
|
Dearfach |
Diúltach |
| Ua. |
1 |
do bhíos |
ní rabhas |
| |
2 |
do bhís |
ní rabhais |
| |
3 |
(do) bhí é/sí |
ní raibh sé/sí |
| Iol. |
1 |
(do) bhíomar |
ní rabhamar |
| |
2 |
do bhíobhair / (do) bhí sibh |
ní rabhabhair / ní raibh sibh |
| |
3 |
do bhíodar |
ní rabhadar |
| |
- |
(do) bhíothas |
ní rabhthas |
Bí - Aimsir Fháistineach (réamhchaighdeán)
(Teach Yourself Irish, Dillon & Ó Cróinín, 1961:45)
| |
|
Dearfach |
Diúltach |
| Ua. |
1 |
bead |
|
| |
2 |
beir |
|
| |
3 |
beidh sé/sí |
|
| Iol. |
1 |
beimíd / beimid |
|
| |
2 |
beidh sibh |
|
| |
3 |
beid (siad) / beidh siad |
|
| |
- |
|
|
Tar agusTéigh - Aimsir Chaite (réamhchaighdeán)
(Teach Yourself Irish, Dillon & Ó Cróinín, 1961:78)
| |
|
Tar |
Téigh |
| Ua. |
1 |
do thánag |
do chuas |
| |
2 |
do thánaís |
do chuais |
| |
3 |
(do) tháinig é/sí |
(do) chuaigh sé/sí |
| Iol. |
1 |
do thánamair / thángamar |
do chuamair / chuamar |
| |
2 |
do thánabhair / (do) tháinig sibh |
do chuabhair / chuaigh sibh |
| |
3 |
do thánadar / (do) tháinig siad |
do chuadar |
| |
- |
(do) thángthas |
do chuathas |
An Fhoirm Choibhneasta
"Tá foirm choibhneasta sa láithreach agus san fháistineach [i gCúige Chonnachtagus i gCúige Uladh] . Is ionann é agus an 3ú uatha ach séimhiú a bheith air agus /s/ a bheith ina dheireadh: (An Teanga Bheo: Gaeilge Chonamara, Séamas Ó Murchú, 1998:42)(Úrchúrsa Ghaeilge, Ó baoill & Ó Tuathaill, 1992:210)
An Fhoirm Choibhneasta
| Láithreach: nn->s |
Fháistineach: idh->(ea)s |
| a chuireann(s) / a chuireas |
a chuirfeas |
| a bhíonn(s) / a bhíos |
a bheas |
| atá athá |
a gheobhas |
| a leanas |
a thabharfas |
| a bhaineas |
a cheannós |
| a thaganns |
a thosós |
Foirm Choibhneasta le Réamhfhocal
Samplaí (Teach Yourself Irish, Dillon & Ó Cróinín, 1961:147)
- an tigh go rabhas ann "the house in which I was"
- an bhean go bhfuaireas an t-airgead uaithi "the woman from whom I got the money"
- an áit go raibh sé ann "the place in which he was"
- an áit ina raibh sé (ann) "the place in which he was" (older form with preposition preceding the relative particle)
Back to top
